Eννοείται ότι δεν θα πρωτοτυπήσω αν γράψω ότι ζούμε στην εποχή της εικόνας και της «αυτοκρατορίας» των social media. Είναι αυταπόδεικτο, όλοι μας το ζούμε. Ωστόσο, δύο μεγάλα γεγονότα που απασχολούν τον πλανήτη τις τελευταίες ημέρες με έπεισαν ότι ζούμε κάτι παραπάνω από αυτό: Είμαστε στην εποχή της «κυβερνοποίησης» (αν υπάρχει τέτοια έκφραση) του σύγχρονου ανθρώπου. Το είδος μας έχει αρχίσει, πλέον, όχι απλά να υπερ-χρησιμοποιεί τα ηλεκτρονικά μέσα που έχει στα χέρια του (κινητά, κάμερες, Η/Υ, laptop, tablet κ.λπ.), αλλά κυριολεκτικά να «ζει» μέσα από αυτά.
Όλοι μας συγκλονιστήκαμε από τη μαζική σφαγή στο gay club του Ορλάντο, ωστόσο μετά από την έκπληξη των πρώτων στιγμών, υπήρξαν ορισμένα στοιχεία του ρεπορτάζ, τα οποία με έκαναν να προβληματιστώ. Οι ιδιοκτήτες του μαγαζιού, λέει, ειδοποιούσαν τους θαμώνες ότι πέφτουν πυροβολισμοί και ότι πρέπει να φύγουν, μέσω… Facebook! Και, φυσικά, ο δράστης είχε φροντίσει να ανεβάσει το (προ)μήνυμα της πράξης του στα social media.
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, οι Ρώσοι χούλιγκανς έπαιζαν ανελέητο ξύλο με τους Άγγλους ομολόγους τους στη Μασσαλία και άναυδος είδα βίντεο όπου κάποιος Ρώσος είχε ενσωματώσει κάμερα «πρώτου προσώπου» πάνω του και κατέγραφε τις… επιδόσεις του ίδιου και της παρέας του στο γαλλικό λιμάνι!
Αλλά και εδώ στην Ελλάδα, τα social media αποτέλεσαν για μια ακόμη φορά το μέσο διάδοσης μιας μαζικής διαδήλωσης – συγκέντρωσης («Παραιτηθείτε»), όπου, όπως είδαμε, αντί διαμαρτυρίας, το πράγμα εξελίχθηκε σε… φεστιβάλ selfie και πάλι για τα social media.
Για το τέλος, μια ακόμη συγκλονιστική, κατ’ εμέ, παρατήρηση. Σε όλες τις μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, στα γήπεδα υπάρχουν τεράστιες οθόνες που καταγράφουν, εκτός από το παιχνίδι, στιγμιότυπα και από τις εξέδρες. Ε, λοιπόν, παρατηρείστε το κι εσείς φίλοι αναγνώστες, είναι εκπληκτικό αυτό που συμβαίνει όταν η κάμερα δείχνει κοντινό πλάνο οπαδού ή οπαδών. Κλαίνε επειδή έχασε η ομάδα τους; Είναι συγκινημένοι ψάλλοντας με έπαρση τον εθνικό τους ύμνο; Τα έχουν «πάρει» με τις αποφάσεις του διαιτητή; Κανένα πρόβλημα! Διότι άπαξ και τους δείξει η κάμερα, αυτομάτως ξεχνούν αυτό που ένιωθαν εκείνη τη στιγμή και εντελώς αυτόματα αρχίζουν να χοροπηδάνε γελώντας τρελά, επειδή βλέπουν τον εαυτό τους στη γιγαντοοθόνη. Κι αν δεν τον βλέπουν, υπάρχει πάντα ένας καλοθελητής παραδίπλα που θα τους σκουντήσει και θα τους… ξυπνήσει από τα αληθινά τους συναισθήματα, προκειμένου να δουν χαρούμενοι τη φάτσα τους σε… παγκόσμια προβολή.
Δεν ξέρω αν όλα αυτά πρέπει να προβληματίζουν εσάς όσο προβληματίζουν εμένα. Ίσως υπερβάλλω. Ένα, όμως, ξέρω στα σίγουρα: Η αληθινή ζωή έχει αντικατασταθεί από μια οθόνη, μια εικόνα και μια εφήμερη ατάκα.
Youtube, Facebook, Twitter, Instagram.
Καλώς ήλθαμε στην εποχή του κυβερνο-ανθρώπου…
Γιάννης Μπεθάνης