Οι ταπεινοί και καταφρο-νεμένοι της Ρωσίας γκρέμισαν ένα από τα πιο σκληρά απολυταρχικά καθεστώτα και έφεραν την πρώτη κυβέρνηση εργατών, αγροτών, προλε-τάριων στην κυριολεξία, καθοδηγού-μενοι από έναν ιδιοφυή ηγέτη, τον Λένιν
Γράφει ο Χρήστος Φωτιάδης
Είναι γνωστή στους αναγνώστες μας η περίφημη απάντηση του πρώτου της Λαϊκής Κίνας πρωθυπουργού Τσου Εν Λάι, σε ερώτηση Αμερικανού δημοσιογράφου: «Ποια είναι η άποψή σας για τη Γαλλική Επανάσταση;». Ο νηφάλιος ηγέτης της Λαϊκής Κίνας σκέφτηκε λίγο και αποφάνθηκε σοβαρά: «Είναι πολύ νωρίς ακόμη για να βγάλουμε οριστικά συμπεράσματα»!!!
Πέραν της απέραντης σοφίας, αλλά και της διαφορετικής νοοτροπίας με τη Δύση, η πιο πάνω άποψη αποτελεί την επιτομή της Διαλεκτικής! «Τα πάντα ρει» ή πιο αναλυτικά: η Ιστορία ποτέ δεν κοιμάται, είναι ο διαχρονικός δικαστής και έχει αιώνια πίστωση χρόνου για την ετυμηγορία της.
Πώς, λοιπόν, να γράψει κανείς ένα σύντομο κείμενο για μια επανάσταση που άλλαξε τον κόσμο και κυρίως τον 20ό αιώνα, αλλά ήδη χαρακτηρίζει και τις εξελίξεις του νέου αιώνα με την… απουσία της ή την προδοσία της, αν προτιμάτε! Πράγματι, ο αιώνας που πέρασε χαρακτηρίστηκε από βίαιες και πολύνεκρες αλλαγές, με αποκορύφωμα τους δυο παγκόσμιους πολέμους. Όμως άφησε πολλές θετικές κληρονομιές, με πιο σημαντική την εξαφάνιση στην ουσία της πιθανότητας ενός νέου γενικευμένου πολέμου, λόγω της πυρηνικής ισορροπίας του τρόμου.
Σκέφτηκα, λοιπόν, ότι δεν θα ήταν διόλου δόκιμο (ειδικά για την υψηλή ποιότητα των αναγνωστών μας), να περιορίσω αυτό το επετειακό κείμενο σε… ύμνο για τον τρόπο που προετοιμάστηκε, υλοποιήθηκε και πέτυχε η Ρωσική Επανάσταση. Άλλωστε, μόνον ένας απίθανα ιδιοφυής ηγέτης όπως ο Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν θα σκεφτόταν έστω να επιχειρήσει μια δεύτερη επανάσταση, μόλις λίγους μήνες μετά την επιτυχημένη αστική επανάσταση που ανέτρεψε το παντοδύναμο τσαρικό καθεστώς!
Κι όμως, το απίστευτο εγχείρημα στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία! Οι ταπεινοί και καταφρονεμένοι της Ρωσίας απέδειξαν ότι συμβαίνουν και θαύματα. Γκρεμίστηκε ένα από τα πιο σκληρά απολυταρχικά καθεστώτα και στη θέση του δεν ήρθε κάποιο… φιλελεύθερο αστικό καθεστώς, αλλά η πρώτη στον κόσμο κυβέρνηση εργατών και αγροτών, προλετάριων στην κυριολεξία, που είχαν ως διαχειριστή τους στην εξουσία το περίφημο «κόμμα νέου τύπου» που έχτισε ο Λένιν, το κόμμα των Μπολσεβίκων. Με μαεστρία και σιδηρά πυγμή, ο Λένιν ξεπέρασε τα «εσωτερικά» προβλήματα των «σαλταδόρων» της επανάστασης, υπέγραψε ειρήνη με τη Γερμανία και θωράκισε στρατιωτικά το σοσιαλιστικό βρέφος από τους μισθοφόρους της Δύσης που το πολιορκούσαν.
Χτίσιμο της ελπίδας
Μέσα σε απέραντες δυσκολίες και με τη φυσιολογική μαζική αντίδραση των εκπροσώπων της παλιάς τάξης και όσων ακόμα αντιδρούσαν από φόβο της απώλειας των κεκτημένων τους, ξεκίνησε τα πρώτα βήματά του το πρωτοφανές εγχείρημα της ολοκληρωτικής αλλαγής των δομικών στοιχείων μιας χώρας, δίχως την παραμικρή εμπειρία από το παρελθόν!
Πριν το 1917, η Ρωσία ήταν μια οπισθοδρομική, ημιφεουδαρχική χώρα. Το 80% των 150 εκατομμυρίων κατοίκων της ζούσε στην ύπαιθρο και ήταν αναλφάβητοι σε ποσοστό που ξεπερνούσε το 70%. Οι σχέσεις παραγωγής βρίσκονταν σε τέτοια καθυστέρηση, ώστε όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ρωσίας ήταν μόλις το 1/10 αυτού των ΗΠΑ!
Στα τέλη του 1916 δολοφονήθηκε ο Ρασπούτιν και άρχισαν να διαδίδονται φήμες για ένα «παλατιανό πραξικόπημα» με στόχο την εκθρόνιση του Τσάρου. Τα σημάδια διάσπασης της άρχουσας τάξης άνοιξαν τον ασκό του Αιόλου. Η οργή για τα 5 εκ. των νεκρών και τραυματιών, για την περικοπή της μερίδας του ψωμιού στο στράτευμα κατά το 1/3 τους δυο πρώτους μήνες του ‘17 και για τις ελλείψεις σε βασικά είδη διατροφής στις πόλεις, βγήκε στην επιφάνεια.
Η 23η του Φλεβάρη 1917 ήταν η Διεθνής Μέρα της Γυναίκας. Από το πρωί, και παρά τις συστάσεις ακόμα και των πιο δυναμικών εργατικών οργανώσεων για αυτοσυγκράτηση, 90.000 εργάτριες της κλωστοϋφαντουργίας στην Πετρούπολη κατέβηκαν σε απεργία και κινήθηκαν προς τη Δούμα ζητώντας ψωμί. Στις 25 Φλεβάρη, κι ενώ ολόκληρη η Πετρούπολη συμμετέχει πια στην εξέγερση, αρχίζει ουσιαστικά η συναδέλφωση του λαού με τους στρατιώτες. Προς το βράδυ της 27ης, όλα είχαν τελειώσει στην πρωτεύουσα, ενώ την επομένη, με τη σύλληψη του Τσάρου μέσα στο τρένο του από τους εργάτες των σιδηροδρόμων, έμπαινε και τυπικά τέλος στη χιλιόχρονη μοναρχία, στην οποία άρκεσαν πέντε μόνο μέρες εξέγερσης για να συντριβεί.
Η ανατροπή του Οκτώβρη
Τον Οκτώβρη του 1917 οι εργάτες και οι αγρότες της Ρωσίας, καθοδηγούμενοι από το κόμμα των Μπολσεβίκων, ήρθαν στην εξουσία. Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία που τα ηνία μιας χώρας περνούσαν στα χέρια, όχι μιας ολιγαρχίας με οικονομική δύναμη ή με «ευγενική» καταγωγή, αλλά της πιο πλατιάς πλειοψηφίας της κοινωνίας. Ωστόσο, ο δρόμος της νεαρής Σοβιετικής Δημοκρατίας δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα. Τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ήσαν πολλοί εκείνοι που δεν ήσαν διατεθειμένοι να αποδεχτούν τη νίκη της επανάστασης και που την πολέμησαν με μανία.
Στις πιο δύσκολες στιγμές του πολέμου, οι δυνάμεις της Επανάστασης έφτασαν να έχουν συμπτυχθεί στα εδάφη γύρω από την Πετρούπολη και τη Μόσχα. Την ίδια ώρα, η βιομηχανική και η αγροτική παραγωγή είχαν σχεδόν διαλυθεί. Χρειάστηκαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να καταφέρει η νεαρή Σοβιετική Δημοκρατία να επιβιώσει και το τίμημα που πληρώθηκε ήταν τεράστιο. Χιλιάδες από τους πιο συνειδητοποιημένους εργάτες έδωσαν τη ζωή τους στον πόλεμο που κράτησε πάνω από 6 χρόνια (1914-1920), ενώ η πείνα και οι κακουχίες ξεκλήρισαν ολόκληρες περιοχές.
Η συνέχεια είναι γνωστή. Η ΕΣΣΔ αποτέλεσε το αντίπαλο δέος επί 75 χρόνια και κατάφερε να ανυψώσει το βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο των λαών που την αποτελούσαν σε πρωτοφανή επίπεδα. Παράλληλα, οι κοινωνικές της κατακτήσεις αποτέλεσαν φάρο για τους αγώνες στον καπιταλιστικό κόσμο και έφεραν επίσης ριζική βελτίωση των κοινωνικών και εργασιακών συνθηκών. Όλα αυτά εξαφανίστηκαν μετά την αυτοκαταστροφή του σοσιαλισμού και την επιστροφή στην απόλυτη επιβολή των ιδιοκτητών στους παραγωγούς της υπεραξίας!
Η σημερινή Ρωσία
Στις 7 Νοέμβρη ΔΕΝ θα γιορταστεί στη Ρωσία επίσημα η μεγάλη Ρωσική Επανάσταση! Στη χώρα που γεννήθηκε, η νέα αστική τάξη την τρέμει! O αναμφισβήτητος ηγέτης της χώρας, Βλαντιμίρ Πούτιν, προσπαθεί όλα αυτά τα χρόνια να χρησιμοποιήσει προς όφελός του όλα τα θετικά στοιχεία της σοβιετικής κληρονομιάς, αλλά παράλληλα δεν διστάζει να προβάλει και την αρνητική της πλευρά, κερδίζοντας και τη στήριξη της μη φιλικής προς την ΕΣΣΔ μερίδας των πολιτών.
Έτσι, ο Μεγάλος Πατριωτικός Πόλεμος γιορτάζεται με μεγαλοπρέπεια, αλλά σκόπιμα εξαφανίζονται οι βασικοί συντελεστές της Αντιφασιστικής Νίκης. Κι όταν οι μαζικές και αυθόρμητες συγκεντρώσεις των Ρώσων πολιτών το ζητούν, ο Πούτιν… λέει και κανένα καλό λόγο! Κάπως έτσι θα κυλήσει η 7 Νοέμβρη και στην «στρογγυλή» επέτειο του ενός αιώνα. Μόνο στη στάση Πούσκιν του μετρό της Μόσχας θα ξεκινήσει, όπως κάθε χρόνο, η πορεία του ΚΚΡΟ προς το Μαυσωλείο του Λένιν, θυμίζοντας απλά τα παλιά…
Όμως τα διδάγματα της μεγάλης επανάστασης, όπως και όσων προηγήθηκαν, δεν πήγαν χαμένα. Η ιστορική μνήμη τα κρατά ζωντανά, για να χρησιμεύσουν όταν ο τροχός της Ιστορίας αποφασίσει να γυρίσει πάλι προς τα εμπρός!
Ανώτερο κοινωνικό και οικονομικό σύστημα ο Σοσιαλισμός!
Το έπος, που ξεκίνησε νικηφόρα στη χώρα των Σοβιέτ, ενέπνευσε την εργατική τάξη και τους λαούς σε όλον τον κόσμο. Γεννήθηκε μέσα στα αίματα του ιμπεριαλιστικού 1ου Παγκόσμιου Πολέμου. Έχει αποτυπώσει τις δικές του θρυλικές μορφές:
• Τους ήρωες κοκκινοφρουρούς, που διαφύλαξαν ως «κόρη οφθαλμού» τη Σοβιετική Εξουσία στην επαναστατημένη Ρωσία, κατά τη διάρκεια της ιμπεριαλιστικής επέμβασης των 14 καπιταλιστικών κρατών.
• Τα εκατομμύρια των κομμουνιστών και πρωτοπόρων εργατών που αψήφησαν δικαστικές αποφάσεις, ακόμη και τα βόλια των αστικών στρατών κι έδωσαν σκληρές μάχες.
• Τα εκατομμύρια που συνέτριψαν το φασισμό, που γεννήθηκε στα «σπλάχνα» του καπιταλισμού κι είναι «σάρκα από τη σάρκα» του.
Ένα ζήτημα που επιβεβαίωσε η Οκτωβριανή Επανάσταση είναι πως 100 χρόνια πριν, σε μια σχετικά καθυστερημένη χώρα σε σχέση με άλλες προηγμένες χώρες της Δύσης, με πολλά κατάλοιπα προηγούμενων κοινωνικών συστημάτων, ο καπιταλισμός είχε δημιουργήσει τις υλικές προϋποθέσεις για την οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Τα περίπου 70 χρόνια ύπαρξης της ΕΣΣΔ απέδειξαν πως, παρά τις όποιες αδυναμίες και κριτικές παρατηρήσεις, ο σοσιαλισμός – κομμουνισμός είναι ένα ανώτερο κοινωνικο-οικονομικό σύστημα.
Ένα σύστημα που μπορεί να εξασφαλίσει το δικαίωμα δουλειάς για όλους και να λύσει μεγάλα προβλήματα, όπως η δωρεάν υγεία, παιδεία, κατοικία, μετακινήσεις, ξεκούραση, και τόσα άλλα που ο καπιταλισμός όχι μόνον δεν μπορεί, αλλά και δεν επιδιώκει να τα λύσει, αφού αποτελούν σφαίρες κερδοφορίας και κερδοσκοπίας του κεφαλαίου.
Είναι τεράστια η ιστορική συνεισφορά της ΕΣΣΔ στην ανθρωπότητα.
Όχι μόνον αποτέλεσε «αποκούμπι» κάθε εργατικού, λαϊκού, επαναστατικού κινήματος, αλλά το έργο της σε κάθε τομέα της καθημερινής ζωής, της Επιστήμης, του Πολιτισμού, του Αθλητισμού, δημιούργησε μεγάλες παρακαταθήκες. Αποδεικνύοντας πως είναι δυνατή η οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας. Πως το τέλος της Ιστορίας δεν είναι η βαρβαρότητα του καπιταλισμού.
Οκτωβριανή επανάσταση: Το κορυφαίο γεγονός του 20ού αιώνα
Mιλάει στην AMAΡΥΣΙΑ ο βουλευτής του ΚΚΕ Χρήστος Κατσώτης (βουλευτής ΚΚΕ Β’ Αθηνας)
Ημεγάλη Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση είναι το κορυφαίο κοσμοϊστορικό γεγονός του 20ού αιώνα, που απέδειξε ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ανίκητος, ότι μπορούμε να οικοδομήσουμε μια ανώτερη οργάνωση της κοινωνίας, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Φώτισε τη δύναμη της επαναστατικής ταξικής πάλης, τη δύναμη των εκμεταλλευομένων και των καταπιεσμένων, όταν βγαίνουν ορμητικά στο προσκήνιο και γυρίζουν τον τροχό της Ιστορίας μπροστά, προς την κατεύθυνση της κοινωνικής απελευθέρωσης. Η ρωσική εργατική τάξη με την Οκτωβριανή Επανάσταση ήρθε να ενσαρκώσει το όραμα εκατομμυρίων εργατικών – λαϊκών μαζών για μια καλύτερη ζωή.
Απέδειξε την ορθότητα της λενινιστικής σκέψης ότι η νίκη του σοσιαλισμού είναι δυνατή σε μια χώρα ή σε ομάδα χωρών, ως συνέπεια της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού.
Ο Οκτώβρης ανέδειξε τον αναντικατάστατο ρόλο της πολιτικής επαναστατικής πρωτοπορίας, του Κομμουνιστικού Κόμματος ως καθοδηγητικού παράγοντα όχι μόνο της σοσιαλιστικής επανάστασης, αλλά και όλης της πάλης για τη διαμόρφωση, ισχυροποίηση, τελική νίκη της νέας κομμουνιστικής κοινωνίας.
Στο αφήγημα της «παρένθεσης» εντάσσεται φυσικά και η ίδια η μεγάλη Ρωσική Επανάσταση. Μέχρι στιγμής τη γλυτώνει μόνον η Γαλλική Επανάσταση, από το μένος των υπερασπιστών του συστήματος! Θεωρείτε ότι είναι βιώσιμη αυτή η ανιστόρητη αναθεωρητική προπαγάνδα και για πόσο;
Οι αστοί και οι κάθε είδους αποστάτες διαστρεβλώνουν ή αποσιωπούν τη σημασία της Οκτωβριανής Επανάστασης γιατί προφανώς καταλαβαίνουν πολύ καλά πως με τη νίκη της, η θεωρία και οι ιδέες του μαρξισμού έγιναν υλική δύναμη, κινητοποίησαν και κινητοποιούν εκατομμύρια εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο, ενάντια στην εξουσία του κεφαλαίου, νίκησαν και οργάνωσαν το δικό τους εργατικό κράτος το οποίο είναι η ανώτερη μορφή δημοκρατίας που έχει γνωρίσει μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα.
Η μηδενιστική στάση απέναντι στο σοσιαλισμό που γνωρίσαμε, η υιοθέτηση απόψεων για συνολική αποτυχία -επειδή ανακόπηκε η πορεία του- είναι στάση αντιεπιστημονική και αντιιστορική, οδηγεί σε αδιέξοδους δρόμους.
Σήμερα, που οι συνέπειες της αντεπανάστασης χτυπούν με οδυνηρό τρόπο την εργατική τάξη σε όλη την υδρόγειο και στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι ο καπιταλισμός γεννάει ιμπεριαλιστικούς πολέμους, οικονομικές κρίσεις, ανεργία, φτώχεια και προσφυγιά, δυνάμεις του οπορτουνισμού μιλούν θρασύτατα για τον «Οκτώβρη», προσπαθώντας σε κάθε περίπτωση να υπονομεύσουν, να διαγράψουν τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα της Οκτωβριανής Επανάστασης και την τεράστια ιστορική της προσφορά.
Οι δυνάμεις του οπορτουνισμού επιδόθηκαν σε μια οργανωμένη αντισοβιετική αντικομμουνιστική επιχείρηση όλα τα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, με την ταμπέλα του ευρωκομμουνισμού ή παρακλάδια του σε πολλές χώρες.
Ο οπορτουνισμός μπορεί να αλλάζει όνομα και μορφές οργάνωσης και εκδήλωσης, αλλά σε κάθε ιστορική στιγμή παραμένει μεγάλος κίνδυνος για το κομμουνιστικό κίνημα, παράγοντας διάβρωσης και ενσωμάτωσης στο καπιταλιστικό εκμεταλλευτικό σύστημα.
Ό,τι κι αν λένε, όσα κίβδηλα επιχειρήματα κι αν επιστρατεύουν, η Ρωσική Επανάσταση έκανε τα θεμέλια του συστήματος να τρίξουν! Ποια είναι η πραγματική κληρονομιά που αφήνει, στις αρχές του 21ου αιώνα;
Η σοσιαλιστική κοινωνία που οικοδομήθηκε με την οκτωβριανή επανάσταση και τα επιτεύγματά της, απέδειξαν ότι είναι εφικτή μια κοινωνία χωρίς αφεντικά, χωρίς καπιταλιστές που έχουν στην ιδιοκτησία τους τα μέσα παραγωγής. Αυτό το συμπέρασμα δεν αναιρείται από το γεγονός ότι σε αυτή τη συγκεκριμένη περίοδο δεν κατόρθωσε οριστικά να νικήσει την καπιταλιστική ιδιοκτησία και το καπιταλιστικό κέρδος.
Η αναγκαιότητα και η επικαιρότητα του σοσιαλισμού, η δυνατότητα κατάργησης της ατομικής ιδιοκτησίας στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, πηγάζουν από την καπιταλιστική εξέλιξη που οδηγεί στη συγκεντρωμένη παραγωγή.
Καπιταλιστική ιδιοκτησία σημαίνει φρένο στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής.
Η καπιταλιστική ιδιοκτησία ακυρώνει τη δυνατότητα να ζήσουν όλοι οι εργαζόμενοι σε κοινωνικά οργανωμένες καλύτερες συνθήκες που να ανταποκρίνονται στις αυξανόμενες ανθρώπινες ανάγκες: Να έχουν όλοι δουλειά, χωρίς τον εφιάλτη της ανεργίας, να εργάζονται λιγότερες ώρες απολαμβάνοντας καλύτερο επίπεδο ζωής, με υψηλού επιπέδου αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Παιδεία και αντίστοιχες υπηρεσίες Υγείας, Πρόνοιας.
Η αντιστοίχηση της στρατηγικής των Κομμουνιστικών Κομμάτων με τον χαρακτήρα της εποχής μας, εποχής περάσματος από τον μονοπωλιακό καπιταλισμό – ιμπεριαλισμό, στο σοσιαλισμό, που άνοιξε η Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση και συνεπώς το ξεπέρασμα των μεταβατικών σταδίων από τα προγράμματα των Κομμουνιστικών Κομμάτων και ο καθορισμός του χαρακτήρα της επανάστασης ως σοσιαλιστικής, είναι αντικειμενικά αναγκαία και επιβεβλημένη.
Αυτή η κατεύθυνση μπορεί να συντελέσει αποφασιστικά στον απεγκλωβισμό από επιλογές που κινούνται εντός των τειχών διαχείρισης του καπιταλισμού, όπως οι λεγόμενες «αριστερές κυβερνήσεις» και η συμμαχία με τη σοσιαλδημοκρατία, να δώσει ώθηση στην αντιμονοπωλιακή, αντικαπιταλιστική πάλη, σε επεξεργασίες που βασίζονται στις απαιτήσεις του ταξικού αγώνα και μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα, στη συγκέντρωση εργατικών, λαϊκών δυνάμεων στην πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού – κομμουνισμού.