Στις αρχές του 20ου αιώνα επισκέφτηκε την Ευρώπη ο αρχηγός των Ινδιάνων της Σαμόα. Πολλά πράγματα τού έκαναν εντύπωση, ιδιαίτερα η χρήση της άγνωστης σ’ αυτόν τεχνολογίας. Πάνω απ’ όλα, τον απασχόλησε η σχέση των «παπαλάγκι» (σ.σ. λευκών ανθρώπων που έρχονται από τα σύννεφα, «ξενέρωτων»!) με τον χρόνο. Μέχρι τότε δεν τον είχε απασχολήσει ο χρόνος ως κάτι μετρήσιμο, κάτι που μόνο με τον ήλιο και τις εποχές μπορούσε να προσδιορίσει. Έτσι, του έκανε φοβερή εντύπωση η επαναλαμβανόμενη φράση «δεν έχω χρόνο»!
Οι εντυπώσεις του ξεκινούσαν με την ανεπανάληπτη φράση: «Ο παπαλάγκι αγαπά το στρογγυλό μέταλλο και το έγχρωμο χαρτί, πίνει χυμό από νεκρά φρούτα, γεμίζει το στομάχι του με κρέας από βόδια ή γουρούνια, αλλά πιο πολύ απ’ όλα αγαπά τον χρόνο του»! Και συνεχίζει, το ίδιο γλαφυρά: «Ο παπαλάγκι είναι πάντα δυσαρεστημένος με το χρόνο του και κατηγορεί το μεγάλο πνεύμα, που δεν του έδωσε παραπάνω. Οι άνδρες, οι γυναίκες, ακόμη και παιδιά, κουβαλούν μαζί τους μια μικρή στρογγυλή πλάκα, στην οποία διαβάζουν την ώρα.
Επειδή ο παπαλάγκι έχει πραγματική φοβία με το χρόνο του, γνωρίζει πόσες ανατολές ηλίου έχουν περάσει από τότε που πρωτοαντίκρυσε το φως. Αυτό μοιάζει να έχει μεγάλη σημασία, αφού το γιορτάζει με λουλούδια και ένα πλούσιο γεύμα. Όταν με ρωτούσαν, γελούσα. Αυτό το μέτρημα είναι επικίνδυνο. Ο καθένας μετρά με αγωνία και όταν έχουν περάσει πολλά ηλιοβασιλέματα, χάνει τη χαρά της ζωής και περιμένει να πεθάνει!
Νομίζω ότι ο χρόνος γλιστρά σα νεράκι απ’ τον παπαλάγκι, ακριβώς επειδή προσπαθεί να τον κρατήσει. Δεν τον αφήνει να έρθει εκείνος ήρεμα κοντά του. Τον κυνηγά με απλωμένα χέρια, δεν τον αφήνει σε ησυχία. Ο χρόνος αγαπά την ηρεμία και την ξεκούραση. Ο παπαλάγκι δεν μπόρεσε ποτέ να καταλάβει το χρόνο, γι’ αυτό και τον κακομεταχειρίζεται.
Εμείς ποτέ δεν παραπονεθήκαμε για το χρόνο, πάντα τον δεχόμασταν με χαρά και δεν προσπαθήσαμε να τον κόψουμε σε κομμάτια. Έχουμε πολύ χρόνο και είμαστε ικανοποιημένοι μ’ αυτόν. Μακάρι να απελευθερώναμε τον παπαλάγκι απ’ τις στρογγυλές μηχανές».
Χρήστος Φωτιάδης