Στις 22 Φεβρουαρίου 1944, 650 άνθρωποι στάλθηκαν στο Άουσβιτς στοιβαγμένοι σε δώδεκα τρένα για εμπορεύματα. Μόνο ο Πρίμο Λέβι και δύο άλλοι επέζησαν, έπειτα από παραμονή ενός έτους, πριν την απελευθέρωσή τους από τον ρωσικό στρατό τον Ιανουάριο του 1945. Στο στρατόπεδο ο Λέβι παρατηρεί τα πάντα, θα θυμηθεί τα πάντα, θα αφηγηθεί τα πάντα: το στρίμωγμα στους κοιτώνες· τους συντρόφους που ανακάλυπταν το πρωί νεκρούς από την πείνα και το κρύο· τους εξευτελισμούς και την καθημερινή εργασία, κάτω απ’ τα χτυπήματα των «Κάπος»· τις περιοδικές «επιλογές» όπου ξεχώριζαν τους αρρώστους από τους υγιείς, για να τους στείλουν στο θάνατο· τους απαγχονισμούς για παραδειγματισμό· τα τρένα γεμάτα Εβραίους και τσιγγάνους, που οδηγούνταν με την άφιξή τους στα κρεματόρια… Κι όμως, στην αφήγηση αυτή κυριαρχεί η πλέον εντυπωσιακή αξιοπρέπεια· καμία εκδήλωση μίσους, καμία υπερβολή, καμία εκμετάλλευση των προσωπικών ταλαιπωριών, αλλά ένας ηθικός προβληματισμός πάνω στον πόνο, εξυψωμένος από ένα όραμα ζωής. Το Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος, γραμμένο το 1947, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας με θέμα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μα και μία από τις πλέον συγκλονιστικές μαρτυρίες των καιρών μας. Στην Ιταλία από τη δεκαετία του ’60 διδάσκεται στα σχολεία.
Ο Πρίμο Λέβι γεννήθηκε το 1919 στο Τορίνο από Εβραίους γονείς. Τελειώνοντας το λύκειο, γράφεται στο Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Τορίνο, απ’ όπου αποφοιτά τον Ιούλιο του 1941 με άριστα και έπαινο. Την ίδια χρονιά βρίσκει δουλειά σε ένα ορυχείο αμιάντου, όπου εργάζεται ημιπαράνομα. Το 1942 βρίσκει καλύτερη δουλειά στο Μιλάνο σε μια ελβετική φαρμακοβιομηχανία. Το Δεκέμβριο του 1943 συλλαμβάνεται ως μέλος μιας ομάδας παρτιζάνων και δύο μήνες αργότερα μεταφέρεται μαζί με άλλους κρατουμένους στο Άουσβιτς. Σε όλη τη διάρκεια της παραμονής του εκεί, ο Λέβι κατόρθωσε να μην αρρωστήσει. Στις αρχές του 1945 όμως, λίγο πριν από την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τα ρωσικά στρατεύματα, προσβάλλεται από οστρακιά, στην οποία, παραδόξως, οφείλει τη ζωή του, αφού λόγω της αρρώστιας γλύτωσε από τη μεγαλύτερη «πορεία θανάτου» της λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Λέβι μένει για λίγους μήνες σε ρωσικό στρατόπεδο για πρώην κρατουμένους στρατοπέδων συγκέντρωσης και στη συνέχεια θ’ αρχίσει το μακρύ ταξίδι της επιστροφής στο Τορίνο. Το 1946 πιάνει δουλειά σ’ ένα εργοστάσιο χρωμάτων. Η βασανιστική ανάμνηση των στρατοπέδων τον ωθεί να γράψει πυρετωδώς το αυτοβιογραφικό Se questo e un uomo (Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος), που θα εκδοθεί τον επόμενο χρόνο. Το 1963 κυκλοφορεί το ημερτεολόγιό του La tregua (Η ανακωχή). Έγραψε επίσης διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια, ποιήματα, μεταξύ των οποίων: Storie naturali, διηγήματα (1975), Vizio di forma, διηγήματα (1971), L’osteria di Brema, ποιήματα (1975), Il sistema periodico, διηγήματα (1966). Το 1981 ετοιμάζει για τις εκδόσεις Einaudi μια προσωπική ανθολογία συγγραφέων που τον επηρέασαν, η οποία εκδίδεται με τον τίτλο La ricerca delle radici. Το 1984 κυκλοφορούν το μυθιστόρημα Se non ora quando?, το οποίο μεταφράζεται στα γαλλικά, και η ποιητική συλλογή του Ad ora incerta. Το 1985 πενήντα κείμενά του που δημοσιεύτηκαν αρχικά στην εφημερίδα La Stampa συγκεντρώνονται σ’ έναν τόμο, με τίτλο L’altrui mestiere. Το 1987 ο Πρίμο Λέβι αυτοκτονεί
Εκδόσεις: ΑΓΡΑ
Συγγραφέας: ΠΡΙΜΟ ΛΕΒΙ
Σελίδες: 215
Τιμή: 16,45 ευρώ